CC65

From Atariki

(Różnice między wersjami)

Wersja z dnia 20:36, 8 gru 2005

The 6502 C compiler

CC65 jest pakietem kompilatora języka C, assemblera (CA65), librariana, oraz linkera. Pierwotnie napisany przez Johna R. Dunninga na małe Atari. Obecnie rozwijana wersja potrafi kompilować pod różne mikrokomputery oparte o procesor 6502, jak i 65816 (np. rózne odmiany Atari 8-bit, Commodore C64/C128/C16/C116 i inne, Apple II, Nintendo NES...), ale tylko jako tzw. cross kompilacja - z komputerów udostępniających większe zasoby pamięci, mocniejsze procesory.

Poniżej znajduje się nieco kulawy wstęp (w głównej mierze autorstwa Tebe-go) do używania tego cross kompilatora z platformy PC, spod dowolnego systemu postdosowego.

Wstęp do instrukcji

Sam program piszemy na PC w dowolnym edytorze tekstu jak Notatnik czy CodeGenie itp, a kompilator C czyli cc65 zamieni nam go na kod maszynowy 6502.

Pliki do pobrania

Cały pakiet programów do tworzenia w C znajdziemy na stronie domowej projektu, patrz Linki.

Możemy też od razu wpaść na ftp-a i pobrać plik z bibliotekami dla Atari XE/XL cc65-atari-WERSJA.zip oraz plik z kompilatorem przeznaczonym dla konkretnej platformy OS/2, Dos, Windows, np. cc65-win32-WERSJA.zip czyli Windows, bądź, dla platform unixowych, plik ze źródłami (cc65-sources-WERSJA.tar.bz2), kompilowalnymi z użyciem standardowych autotools.

Instalacja

Jeśli mamy już ściągnięte oba pliki, znajdujemy dla nich miejsce na którejś z partycji (np. C) i rozpakowujemy je do np. katalogu C:\CC65

Teraz musimy jeszcze ustawić troche zmiennych środowiskowych, aby kompilator, linker wiedział gdzie co jest. W przypadku rodziny Windows 9x, dopisujemy w pliku AUTOEXEC.BAT:

PATH=%PATH%;C:\CC65\BIN

SET CC65_INC=C:\CC65\INCLUDE
SET CC65_LIB=C:\CC65\LIB
SET LD65_CFG=C:\CC65\DOC

W przypadku Windows 2000, XP, robimy to następująco:

Mój Komputer -> Właściwości -> Zaawansowane -> Zmienne środowiskowe -> dopisujemy w oknie Zmienne systemowe, czyli klikamy "Nowa" i uzupełniamy oba pola "Nazwa zmiennej" i "Wartość zmiennej" podobnie jak ma to miejsce w AUTOEXEC-u.

Teraz resetujemy komputer, bądź przelogowujemy się i możemy zacząć bawić się CC65 pod Windowsem. (Zamiast ustawiać te zmienne na stałe, można również utworzyć plik wsadowy (.bat) uruchamiany z wiersza poleceń i ustawiający je tylko dla danej sesji tegoż wiersza poleceń)

Składniki pakietu

W katalogu C:\CC65\BIN znajdują się wszystkie pliki wykonywalne pakietu cc65:

   ar65 - program do tworzenia bibliotek *.lib i operacji na nich, np. ar65 l atari.lib
          wyswietli nam listę modułów wchodzących w skład bibioteki atari.lib

   ca65 - makro assembler dla procesorów 6502, 65C02 i 65816

   cc65 - kompilator języka C przeznaczony dla rodziny procesorów 6502

   cl65 - program nażędziowy służący jako nakładka na kompilator i linker w jednym

   co65 - programik do konwersji skompilowanych plikaów objektowych do postaci źródeł assemblerowych

   od65 - object dumper - pokazuje zawartość plików obiektowych (symbole, eksporty, importy, segmenty)

   da65 - disassemler, stosuje zapis strawny na makro assemblera ca65

   grc  - to się Atarowcom nie przyda, bo jest to kompilator dla systemu GEOS z C64

   ld65 - linker, czyli programik który składa do kupy wszystko i tworzy plik wykonywalny

Przykład 1

Teraz wypadałoby coś skompilować, czas więc na nieśmiertelny przykład, pewnie w BASIC-u też to pisaliście.

Przykład 1:

#include < stdio.h >

int main (void)
{
 printf("Hello, world!\n");
 return 0;
}

Kompilacja

Nasz program zapiszemy do pliku np. "hello.c", aby go skompilować piszemy "cl65 -O -t atari hello.c -o hello.xex" i to wszystko, powstał plik HELLO.XEX który możemy już wczytać spod DOS-a. Uruchomienie go bezpośrednio nic nie da, musi być uruchomiony spod DOS-a.

Parametry które przekazaliśmy kompilatorowi cl65 oznaczają (wielkość liter jest rozróżniana):

   -O        optymalizacja kodu, tworzy optymalniejszy kod maszynowy
   -t sys    docelowy system, domyślnie jest to C64 :P
   -o plik   nazwa pliku wyjściowego

Wywołanie cl65 to najszybszy i najprostszy sposób kompilacji. Skompilowany program domyślnie ładuje się od $2E00, startuje od $2E01, maksymalna długość skompilowanego programu może wynieść $8E20 bajtów. Stos programowy liczy $0800 bajtów pamięci. Strona zerowa używana jest od bajtu $82-$FF.

Domyślne ustawienia dla linkera (plik ATARI.CFG):

MEMORY {
    ZP: start = $82, size = $7E, type = rw, define = yes;
    HEADER: start = $0000, size = $6, file = %O;
    RAM: start = $2E00, size = $8E20, file = %O;    # $8E1F: matches upper bound $BC1F
}
SEGMENTS {
    EXEHDR: load = HEADER, type = wprot;
    CODE: load = RAM, type = wprot, define = yes;
    RODATA: load = RAM, type = wprot;
    DATA: load = RAM, type = rw;
    BSS: load = RAM, type = bss, define = yes;
    ZEROPAGE: load = ZP, type = zp;
    AUTOSTRT: load = RAM, type = wprot;
}
FEATURES {
    CONDES: segment = RODATA,
            type = constructor,
            label = __CONSTRUCTOR_TABLE__,
            count = __CONSTRUCTOR_COUNT__;
    CONDES: segment = RODATA,
            type = destructor,
            label = __DESTRUCTOR_TABLE__,
            count = __DESTRUCTOR_COUNT__;
}
SYMBOLS {
    __STACKSIZE__ = $800;	# 2K stack
}

Jednak jakiekolwiek zmiany w pliku *.CFG nie zostaną zauważone jeśli będziemy kompilować używając komendy "-t atari", trzeba ją zastąpić przez "-C atari.cfg". Jeśli chcemy mieć też wpływ na typ CPU dla którego będzie generowany kod, lepiej jeśli rozbijemy proces generowania pliku wyjściowego na kompilację, asemblację i linkowanie, wtedy wszystko będzie pod kontrolą.

   cc65 -O --cpu 6502 -t atari hello.c -o hello.s
   ca65 -t atari hello.s -o hello.o
   ld65 -C atari.cfg -o hello.xex atari.o hello.o atari.lib

Kompilator cc65 tworzy z pliku hello.c plik hello.s, następnie makro assembler ca65 z pliku hello.s tworzy hello.o i ostatecznie linker ld65 z pliku hello.o i przy pomocy biblioteki atari.lib i atari.o oraz pliku konfiguracyjnego atari.cfg tworzy wykonywalny plik Atari hello.xex.

Jeśli chcemy aby kod programu był wykonywany na 65816, zmieniamy zapis --cpu 6502 na --cpu 65816. Czyż nie jest to cudownie proste :).

Przykład 2

Przykład 2:

#include < stdio.h >

int main (void)
{
 char str1[30],str2[30];
 int i;

 puts("wprowadz lancuch 1"),gets(str1);
 puts("wprowadz lancuch 2"),gets(str2);

 for (i=0; str1[i]==str2[i]; i++)
 {
 }

 if (str1[i]==0)       // standard ansi, ciag znakow zakonczony zerem
 {
  puts("oba lancuchy sa identyczne");
  return 0;
 }

  puts("lancuchy sa rozne");

 return 0;
}

Programik pyta się o dwa łańcuchy znaków, potem je porównuje i informuje czy łańcuchy są identyczne, czy też różne. Jest jeszcze biblioteczna funkcja C -> "strcmp" która porówna ciągi, ale przecież jej użycie byłoby zbyt proste :)

Przykład 3

Przykład 3:

/* clock example: countdown */
#include < stdio.h >
#include < time.h >

void wait ( int seconds )
{
  clock_t endwait;
  endwait = clock () + seconds * CLK_TCK ;
  while (clock() < endwait) {}
}

int main ()
{
  int n;
  printf ("Starting countdown...\n");
  for (n=10; n>0; n--)
  {
    printf ("%d\n",n);
    wait (1);
  }
  printf ("FIRE!!!\n");
  return 0;
}

Programik zlicza od 10 do 0, wypisując stosowny komunikat na ekranie. Jest to też przykład wykonania opóźnienie z użyciem "time.h"

Uwagi

Nie ma jednak róży bez kolców. Wstawianie wstawek assemblerowych musi odbywać się poprzez pliki z rozszerzeniem *.s, bądź mało czytelne wywołanie ASM("kod"). Przydzialana programowi pamięć w zasadzie mieści się w granicy $2000-$BFFF, troche mało jeśli ktoś myśli o większym projekcie. Problem z pamięcią miał też autor atarowskiej wersji systemu Contiki, który posłużył się specjalnie okrojoną wersją DOS - PicoDos aby tylko wcisnąć więcej kodu poniżej adresu $2000.

Linki

Ten artykuł to tylko zalążek. Możesz pomóc rozwojowi Atariki poprzez rozszerzenie go o więcej informacji.

Źródło: "http://atariki.krap.pl/index.php/CC65"

Kategorie stron: Emulacja | Języki programowania

 [[CC65]] jest pakietem kompilatora języka [[C]], [[Assembler|assemblera]] ([[CA65]]), librariana, oraz linkera. Pierwotnie napisany przez Johna R. Dunninga na małe Atari. Obecnie rozwijana wersja
-potrafi kompilować pod różne mikrokomputery oparte o procesor 6502, jak i 65816 (np. rózne odmiany
+potrafi kompilować pod różne mikrokomputery oparte o procesor [[6502]], jak i 65816 (np. rózne odmiany
 Atari 8-bit, Commodore C64/C128/C16/C116 i inne, Apple II, Nintendo NES...), ale tylko jako tzw.
 cross kompilacja - z komputerów udostępniających większe zasoby pamięci, mocniejsze procesory.
 ----
+== Wstęp do instrukcji ==
+Sam program piszemy na PC w dowolnym edytorze tekstu jak Notatnik czy CodeGenie itp, a kompilator C czyli cc65 zamieni nam go na kod maszynowy 6502.
+== Pliki do pobrania ==
+Cały pakiet programów do tworzenia w C znajdziemy na stronie domowej projektu, patrz [[#Linki|Linki]].
-Sam program piszemy na PC w dowolnym edytorze tekstu jak Notatnik czy CodeGenie itp, a kompilator C czyli cc65 zamieni nam go na kod maszynowy 6502.
+Możemy też od razu wpaść na [[#Linki|ftp-a]] i pobrać plik z bibliotekami dla Atari XE/XL '''cc65-atari-''WERSJA''.zip''' oraz plik z kompilatorem przeznaczonym dla konkretnej platformy OS/2, Dos, Windows, np. '''cc65-win32-''WERSJA''.zip''' czyli Windows, bądź, dla platform unixowych,
-Cały pakiet programów do tworzenia w C znajdziemy na stronie domowej projektu
-[http://www.cc65.org CC65]
-Możemy też od razu wpaść na ftp-a [ftp://ftp.musoftware.de/pub/uz/cc65/ ftp.musoftware.de/pub/uz/cc65/] i pobrać plik z bibliotekami dla Atari XE/XL '''cc65-atari-''WERSJA''.zip''' oraz plik z kompilatorem przeznaczonym dla konkretnej platformy OS/2, Dos, Windows, np. '''cc65-win32-''WERSJA''.zip''' czyli Windows, bądź, dla platform unixowych,
 plik ze źródłami ('''cc65-sources-''WERSJA''.tar.bz2'''), kompilowalnymi z użyciem standardowych
 autotools.
+== Instalacja ==
 Jeśli mamy już ściągnięte oba pliki, znajdujemy dla nich miejsce na którejś z partycji (np. C) i rozpakowujemy je do np. katalogu C:\CC65
 z wiersza poleceń i ustawiający je tylko dla danej sesji tegoż wiersza poleceń)
+== Składniki pakietu ==
 W katalogu C:\CC65\BIN znajdują się wszystkie pliki wykonywalne pakietu cc65:
     ar65 - program do tworzenia bibliotek *.lib i operacji na nich, np. ar65 l atari.lib
     ld65 - linker, czyli programik który składa do kupy wszystko i tworzy plik wykonywalny
+== Przykład 1 ==
 Teraz wypadałoby coś skompilować, czas więc na nieśmiertelny przykład, pewnie w BASIC-u też to pisaliście.
  }
+== Kompilacja ==
 Nasz program zapiszemy do pliku np. "hello.c", aby go skompilować piszemy "'''cl65 -O -t atari hello.c -o hello.xex'''" i to wszystko, powstał plik HELLO.XEX który możemy już wczytać spod DOS-a. Uruchomienie go bezpośrednio nic nie da, musi być uruchomiony spod DOS-a.
 Jeśli chcemy aby kod programu był wykonywany na 65816, zmieniamy zapis
 '''--cpu 6502''' na '''--cpu 65816'''. Czyż nie jest to cudownie proste :).
+== Przykład 2 ==
 '''<u>Przykład 2:</u>'''
  }
-Progamik pyta się o dwa łańcuchy znaków, potem je porównuje i informuje czy łańcuchy są identyczne, czy też różne. Jest jeszcze biblioteczna funkcja C -> "strcmp" która porówna ciągi, ale przecież jej użycie byłoby zbyt proste :)
+Programik pyta się o dwa łańcuchy znaków, potem je porównuje i informuje czy łańcuchy są identyczne, czy też różne. Jest jeszcze biblioteczna funkcja C -> "strcmp" która porówna ciągi, ale przecież jej użycie byłoby zbyt proste :)
+== Przykład 3 ==
 '''<u>Przykład 3:</u>'''
 Programik zlicza od 10 do 0, wypisując stosowny komunikat na ekranie. Jest to też przykład wykonania opóźnienie z użyciem "time.h"
+== Uwagi ==
 Nie ma jednak róży bez kolców. Wstawianie wstawek assemblerowych musi odbywać się poprzez pliki z rozszerzeniem *.s, bądź mało czytelne wywołanie ASM("kod"). Przydzialana programowi pamięć w zasadzie mieści się w granicy $2000-$BFFF, troche mało jeśli ktoś myśli o większym projekcie. Problem z pamięcią miał też autor atarowskiej wersji systemu [[Contiki]], który posłużył się specjalnie okrojoną wersją DOS - PicoDos aby tylko wcisnąć więcej kodu poniżej adresu $2000.
+== Linki ==
+* [http://www.cc65.org Strona domowa CC65]
+* [ftp://ftp.musoftware.de/pub/uz/cc65/ Serwer FTP projektu]
 {{stub}}