ATR
From Atariki
Obraz dyskietki 8-bitowego Atari używany w emulatorach, APE itp. opracowany przez Nicka Kennedy'ego.
Istnieje też odmiana ATZ, jest to obraz dyskietki w formacie ATR skompresowany przy pomocy programu gzip. Format ATZ (i ATR też) jest obsługiwany przez emulatory Atari800, Altirra oraz Atari800Win PLus.
Spis treści |
Nagłówek
16 bajtów zgodnie z poniższą tabelką. Istnieją dwie wersje, pierwsze siedem bajtów ma takie samo znaczenie w obu:
Nagłówek SIO2PC
| Offset | Typ | Nazwa | Opis |
|---|---|---|---|
| $00 |
WORD |
wMagic |
Kolejno wartości: $96 i $02 ($0296, suma 'NICKATARI') |
| $02 |
WORD |
wPars |
Rozmiar obrazu (bez nagłówka), liczony w paragrafach: innymi słowy rozmiar w bajtach podzielić przez 16. |
| $04 |
WORD |
wSecSize |
Rozmiar sektora w bajtach: $80, $0100 lub $0200. |
| $06 |
WORD |
wParsHigh |
Najstarsze słowo rozmiaru w paragrafach (wprowadzono w REV 3.00). |
| $08 |
BYTE |
btFlags |
|
| $09 |
WORD |
wBad |
Numer pierwszego sektora z zabezpieczeniami (jeśli bit 4 btFlags jest ustawiony). |
| $0B |
DWORD |
dwUnused |
Cztery bajty nieużywane, równe $00. |
| $0F |
BYTE |
btUnused |
Bajt nieużywany, równy $00. |
Nagłówek APE
| Offset | Typ | Nazwa | Opis |
|---|---|---|---|
| $00 |
WORD |
wMagic |
Kolejno wartości: $96 i $02 ($0296, suma 'NICKATARI') |
| $02 |
WORD |
wPars |
Rozmiar obrazu (bez nagłówka), liczony w paragrafach: innymi słowy rozmiar w bajtach podzielić przez 16. |
| $04 |
WORD |
wSecSize |
Rozmiar sektora w bajtach: $80, $0100 lub $0200. |
| $06 |
BYTE |
btParsHigh |
Najstarszy bajt rozmiaru w paragrafach. |
| $07 |
DWORD |
dwCRC |
32-bit CRC pliku. Wartość ta jest ważna jeśli bit 1 bajtu nr 15 (btFlags) jest ustawiony. Występuje od wersji APE 1.10. |
| $0B |
DWORD |
dwUnused |
Niewykorzystane. |
| $0F |
BYTE |
btFlags |
Pozostałe bity są niewykorzystane i powinny być równe zero. Występuje od wersji APE 1.10. |
Najczęściej się spotyka pliki z nagłówkiem podstawowym, w którym w bajtach 7-15 nagłówka są same zera. Pozostałe na ogół mają nagłówek w formacie APE z ustawionym znacznikiem zabezpieczenia przed zapisem. Plików w pierwszym z wymienionych formatów w zasadzie nie spotyka się.
Treść
Po nagłówku występują po kolei sektory danych.
Sektor 128 bajtów
Obrazy dla rozmiaru sektora równego 128 bajtów (SD i ED) mają wszystkie sektory tej samej wielkości. Obliczenia rozmiaru pliku ATR dokonujemy wg następującego wzoru:
rozmiar_pliku_atr = (liczba_sektorów * 128)+16
Dane konkretnego sektora będą się znajdować na pozycji obliczonej wg następującego wzoru:
offset = ((nr_sektora - 1) * 128) + 16
Sektor 256 bajtów
W tym formacie panuje zamieszanie, którego praprzyczyną jest próba zaoszczędzenia 384 bajtów, jakie marnują się w obszarze odczytu wstępnego dyskietek DD.
Dla wielkości sektora równej 256 bajtów występują dwa sposoby zapisania pierwszych trzech sektorów obrazu dysku:
- jako obszaru 768 bajtów, w którym "rzeczywiste" dane sektorów zajmują pierwsze 384 bajty, a druga jego połówka jest niewykorzystana (ale jest uwzględniona w wykazanej nagłówkiem wielkości obrazu liczonej w paragrafach - dla obrazu 180k będzie ta wielkość wynosiła $2D00).
- jako trzech porcji danych po 128 bajtów (w tym wypadku wielkość obrazu zapisana w nagłówku będzie o 24 paragrafy mniejsza niż powyżej).
Ten drugi format uchodzi za prawidłowy, w tej sytuacji sektor nr 4 (i każdy dalszy) zapisywany jest w pliku o 384 bajty wcześniej niż wynikałoby to z prostego obliczenia wzoru:
((nr_sektora-1) * wielkość_sektora) + wielkość_nagłówka
Obliczenia rozmiaru pliku ATR dokonujemy wg następującego wzoru:
rozmiar_pliku_atr = ((liczba_sektorów - 3) * 256) + 384 + 16
Dane konkretnego sektora będą się znajdować na pozycji obliczonej wg następujących wzorów:
- dla sektorów 1-3:
offset = ((nr_sektora - 1) * 128) + 16
- dla pozostałych sektorów:
offset = ((nr_sektora - 4) * 256) + 384 + 16
Program może łatwo rozróżnić te dwa typy po nagłówku: jeśli wielkość sektora wynosi $0100, trzeba sprawdzić, czy najmłodszy półbajt liczby paragrafów jest równy 0 (typ 1) czy 8 (typ 2).
Istnieje jeszcze trzeci rodzaj plików ATR: mają one rozmiar pliku i wielkość obrazu jak w przypadku typu 1, lecz dane wewnątrz rozmieszczone są jak w typie 2. Ponieważ nie ma dobrej metody na wykrycie tej sytuacji, mając taki plik najlepiej jest go poprawić odejmując 24 od liczby paragrafów zapisanej w nagłówku.
Sektor 512 bajtów
Obrazy dla rozmiaru sektora równego 512 bajtów (DD 512) mają, podobnie jak te z sektorami 128-bajtowymi, wszystkie sektory tej samej wielkości - nie ma wyróżnionego obszaru odczytu wstępnego (zajmuje on zresztą tylko jeden sektor, pierwszy). Obliczenia rozmiaru pliku ATR dokonujemy wg następującego wzoru:
rozmiar_pliku_atr = (liczba_sektorów * 512) + 16
Dane konkretnego sektora będą się znajdować na pozycji obliczonej wg następującego wzoru:
offset = ((nr_sektora - 1) * 512) + 16
Weryfikacja poprawności
Od wersji 1.10 w APE wprowadzono mechanizm określania poprawności obrazu ATR (może on służyć np. do weryfikowania błędów powstałych przy ściąganiu obrazu z sieci). Mechanizm ten bazuje na algorytmie obliczania 32-bitowego CRC stosowanego np. w PKZIP.
Jeśli obraz jest "opieczętowany" (bit 1 btFlags jest ustawiony) wtedy dla określenia poprawności obrazu należy obliczyć 32-bitową wartość CRC z każdego jego bajtu łącznie z nagłówkiem (zakłada się, że bajty o offsetach 7..14 są wyzerowane). Jeśli obliczony kod jest identyczny z wartością zapisaną w polu dwCRC można założyć, że obraz jest nieuszkodzony.
CRC32 dany jest wielomianem:
x32 + x26 + x23 + x22 + x16 + x12 + x11 + x10 + x8 + x7 + x5 + x4 + x2 + x1 + 1
czyli $04C11DB7 w notacji "najpierw MSB".
Zabezpieczenia
W wersji 4.05 SIO2PC wprowadzono możliwość symulowania zabezpieczeń dla sektorów na dysku.
Jeśli bit 4 btFlags jest ustawiony, wtedy począwszy od sektora podanego w wBad występują sektory z zabezpieczeniami.
Sektor zamiast danych zawiera wtedy informacje o użytych zabezpieczeniach:
| Offset | Typ | Nazwa | Opis |
|---|---|---|---|
| $00 |
DWORD |
dwSign |
Kolejno wartości: $C2, $1C, $3D i $1E (sygnatura sektora z zabezpieczeniami). |
| $04 |
BYTE[4] |
btaErrStatus |
4 bajty zwracane przez komendę STATUS ("S" = $53) SIO (podane w odwrotnej kolejności), po próbie odczytu BŁĘDNEGO sektora. |
| $08 |
BYTE |
btCmdResp |
Status zwracany po otrzymaniu komendy ("A" lub "N").[1] |
| $09 |
BYTE |
btDataResp |
Status zwracany po otrzymaniu bloku danych ("C" lub "A"/"E").[1] |
| $0A |
BYTE |
btChksumInfo |
Informacja o sumie kontrolnej ("G" - poprawna, lub "B" - błędna).[1] |
| $0B |
BYTE |
btResDelay |
Czas, po którym ma zostać wysłana odpowiedź na odczyt ("R") bądź zapis ("P"/"W") POPRAWNEGO sektora.[2] |
| $0C |
BYTE |
btErrResDelay |
Czas, po którym ma zostać wysłana odpowiedź na odczyt ("R") BŁĘDNEGO sektora.[2] |
| $0D |
BYTE[4] |
btaStatus |
4 bajty zwracane przez komendę STATUS ("S" = $53) SIO (podane w odwrotnej kolejności), po próbie odczytu POPRAWNEGO sektora. |
- "_" oznacza, że zawartość bajtu nie ma znaczenia, "T" oznacza brak odpowiedzi (TIMEOUT u odbiorcy).
- Czas mierzony jest w jednostkach po 55 ms (ang. "jiffy" - odwrotność 18,2 Hz).
Narzędzia
- Do przygotowania pliku ATR na komputerze PC można użyć programu makeATR autorstwa Soudiego.
- Wtyczka dla programu Total Commander umożliwiająca operowanie na plikach ATR autorstwa Pajero Total Commander ATR Plugin.
- SIO2BSD umożliwia tworzenie obrazów ATR.
- IDE Plus pozwala na dostęp do zawartości pliku ATR z poziomu SpartaDOS X.
- Franny z pakietu Atari8 tools autorstwa Bobera pozwala na manipulacje plikami ATR w obydwu wariantach.
- xedisk autorstwa Epiego umożliwia manipulacje plikami ATR.
Zobacz też
- Dokumentacja Nicka Kennedy'ego
- Nagłówek ATR w APE
- Poradnik opisujący w jaki sposób przegrać obraz ATR na dyskietkę
Ten artykuł to tylko zalążek. Możesz pomóc rozwojowi Atariki poprzez rozszerzenie go o więcej informacji.
